در تعالیم دین اسلام، شب قدر (لیله القدر) به صورت احتمالی: شب پیش از روز ۱۹ یا ۲۱ یا ۲۳ و یا۲۷ ماه رمضان است که سه اتفاق و یک رویکرد بزرگ در این شب به وقوع میپیوندد:
سه اتفاق:
یک رویکرد:
قرآن در آن شب (جدا از وحی ترویجی) همچنین بهطور کامل بر محمد رسول الله نازل شدهاست. مسلمانان باور دارند که در این شب هر امر محکمی جدا میشود. بنابر آموزههای اسلامی خوابیدن در شب قدر مذموم و شبزندهداری در آن سفارش شده است و دعا و استغفار به علت توجه فوقالعاده خدا به بندگان برای بخشایش گناهان آنان در این شب توصیه شدهاست. روز قدر هم به اندازه شب آن ارجمند است.
اعمال شب قدر
1. غسل شب قدر
غسل، از یک سو عبادت است، چون میبایست به ((نیت تقرب و اطاعت خداوند(( انجام شود، و از سوی دیگر نظافت و بهداشت میباشد، چون با شست وشوی بدن، هر مومنی خود را برای حضور در مجامع عمومی و ملاقات سالم و جاذب با اهل ایمان آماده و منظم میگرداند.
2. احیا و شب زنده داری
همان طور که در سیره پیامبر (ص) و حضرت فاطمه (س) مطالعه کردیم، احیا، بیدار بودن و ((شب های قدر)) را باعبادت سپری نمودن، از تکالیف دیگر در این شبها میباشد. باری، شب زنده داری با عبادت و دعا، وظیفهای برای همه شب های ((قدر)) است، اما امام حسن عسکری (ع) فرموده: فلا یفوتک احیإ لیله ثلاث و عشرین; اگر نتوانستی در شبهای دیگر احیا داشته باشی، سعی کن احیا و شب زنده داری شب بیست و سوم را از دست ندهی. نکته بسیار مهمی که درباره ((احیا)) باید مورد توجه باشد، این است که، اولا: شب را تا سفیده صبح به عبادت و دعا بگذرانیم; ثانیا: ((به بیداری چشم)) قناعت نکنیم، زیرا آنچه دارای اهمیت فوقالعاده است, ((بیداری دل)) و آگاهی و بصیرتی است که انسان را در محضر الهی و قرآن کریم و فرشتگان آسمانی، مودب و منظم و لایق گرداند.
3. قرآن بر سر گرفتن
تکلیف دیگر ((شبهای قدر)), قرآن به سرگرفتن است. مومنان روزه گرفته، در ماه خدا و خانه خدا، کتاب خدا را گشوده، به سرگرفته و آن را شفیع خود قرار میدهند. آنها به محتوای قرآن میاندیشند، به آغوش آن پناه میبرند و با قرآن پیوند و پیمان مجدد برقرار مینمایند، تا با معارف نورانی آن، همه زوایای زندگی خویش را نورانی و متعالی گردانند. امام صادق (ع) هم فرموده است: برای شب های((قدر)) قرآن کریم را جلوی خود قرار دهید، آن را بگشایید و بخوانید: ((اللهم انی إسئلک بکتابک المنزل، وما فیه وفیه اسمک الاکبر، وإسمائک الحسنی، وما یخاف ویرجی، إن تجعلنی من عتقائک من النار((